Er zijn een aantal perioden in het jaar dat we in onze cultuur als vanzelf bezig zijn met terugkijken en vooruitkijken. Bijvoorbeeld rondom de kerst en de jaarwisseling en vlak voor de zomervakantie – vakanties triggeren iets in ons van zoeken naar afsluiting en het starten van iets nieuws. Onze verjaardagen hebben ook die werking.
Ook in organisaties hebben we van die ‘natuurlijke’ momenten waarop we terugkijken en vooruitkijken:
- in september/oktober, als we ons klaarmaken voor een nieuwe strategieronde en we de status opmaken voor de plannen en budgetten voor het volgende jaar
- vlak voor de kerstvakantie, omdat we op 31 december het lopende jaar afsluiten en op 1 januari een nieuw jaar beginnen (tenzij je als organisatie een gebroken boekjaar hebt, dan zit dit moment in de zomervakantie)
- en meestal hebben we ook zo’n moment in mei, als we ons klaarmaken voor de halfjaarcijfers en evaluatie van de voortgang van het jaarplan.
Terugkijken als strategie
Dat proces van terugkijken en vooruitkijken kan als insteek twee dominante ladingen hebben:
- terugkijken als strategie
- vooruitkijken als strategie
Als terugkijken de belangrijkste strategie is van waaruit de organisatie werkt dan gebruiken we zo’n natuurlijk evaluatie en reflectiemoment om terug te kijken naar de plannen, naar de dingen die we hadden willen doen. We constateren wat er niet volgens plan is gegaan en bepalen wat we de komende tijd moeten doen om dit alsnog te realiseren in de resterende tijd.
Het plan dat we als vertrekpunt hebben ontwikkeld is en blijft het uitgangspunt. Mochten we voorlopen op de planning dan extrapoleren we de doelen en doen we bijvoorbeeld 110% in plaats van de 100% van het plan. Maar wel in dezelfde richting als het plan dat we hadden.
Terugkijken als ‘coping’strategie heeft dan ook een geleidelijke en zeer voorspelbare ontwikkeling als resultaat. Mits de markt zo’n voortschrijdende ontwikkeling ook toestaat.
Vooruitkijken als strategie
Ook bij de andere – bijna tegengestelde – copingstrategie die uitgaat van vooruitkijken wordt gestart met het bepalen waar we staan ten opzichte van het plan. Alleen hoe we omgaan met afwijkingen van het plan – achterlopen of voorlopen – is anders. Nu wordt niet alleen gekeken waar de organisatie staat ten opzichte van het plan, maar ook waar het plan staat ten opzichte van de markt, de trends en ontwikkelingen en de ambitie.
Het plan dat volgt uit deze aanpak is dus ook zelden tot nooit het strikt doorvoeren van het plan dat er lag, maar stuurt op een update waarin nieuwe dingen opgenomen staan en andere prioriteiten worden gesteld.
Valkuilen
Laat duidelijk zijn: beide aanpakken zijn oké. Hoewel we als bedrijfskundigen wel een voorkeur hebben voor vooruitkijken als strategie, zeker omdat de ontwikkelingen buiten de organisatie snel gaan. En steeds sneller zullen gaan. Het is maar de vraag in hoeverre we in september/oktober van het ene jaar al kunnen voorzien hoe de wereld van december het jaar erna er uit gaat zien…
Beide aanpakken hebben we een hun eigen voordeel, maar ook een aantal valkuilen waar je rekening mee moet houden als je vanuit die strategie werkt:
| Terugkijken als strategie | Vooruitkijken als strategie | |
| Voordelen
|
– Voorspelbaarheid, planmatig | – Dicht op marktontwikkelingen |
| Valkuilen | – Het plan volbrengen maar geen succes hebben in de markt
– Achter de ontwikkelingen aan lopen – Frustratie in de organisatie omdat kansen niet gezien worden of gemist worden
|
– ‘Go with the flow’ – meebewegen met elke beweging op de markt
– Wel de plannen en doelen aanpassen, niet de budgetten en individuele doelen |
Beide aanpakken kunnen goed werken voor de organisatie, mits de organisatie ook borgt dat de valkuilen kunnen worden voorkomen.
Waar zit jij?
Interessant natuurlijk is het om voor jezelf na te gaan waar jij zit als het gaat om zaken als:
- Hoe werk jij op dit moment?
- Waar voel jij je het beste bij functioneren?
- Met welke voordelen en valkuilen kun je het beste omgaan?
- En hoe ga je dat borgen?
Want als je dat weet kun je ook beter het gesprek aangaan binnen de organisatie.
Next steps
Als je meer wilt weten over hoe dit soort processen werken in de organisatie en hoe je hier het beste vorm aan kunt geven, dan is het misschien tijd voor je om je bedrijfskundig te bekwamen. Bijvoorbeeld door een van onze bedrijfskundige opleidingen te volgen. Die helpen je namelijk meteen vanaf het begin meer zicht te krijgen op het in kaart brengen van trends en ontwikkelingen in de markt en hoe die zich vertalen naar de plannen van de organisatie. Ook staan we in onze opleidingen uitgebreid stil bij hoe de organisatie gestuurd wordt en welke aanpakken daarbij gebruikt worden.
Naast bedrijfskundige kennis besteden we ook veel aandacht aan het ontwikkelen van de vaardigheden waarmee je jouw invloed en impact binnen de organisatie kunt vergroten, waarmee je een volwaardig gesprekspartner voor het bestuur en directie wordt en waarmee je werkt aan jouw persoonlijk leiderschap.
Allemaal next steps die zowel bij terugkijken als vooruitkijken steeds belangrijker worden.
Kom eens naar een introductiecollege om de eerste inhoudelijke stap te zetten of kijk eens naar de verschillende opleidingen naar de mogelijke next steps in jouw professionele toekomst.
