In aanloop naar de oorlog tussen Oekraïne en Rusland en nu door de vreselijke actualiteit van die oorlog is de gasprijs flink gestegen. Een werkelijkheid die onze bedrijven en consumenten – en dus ons allen – keihard raakt.
In een wereld waarin weliswaar spanning was, maar het oplopen van die internationale spanning nog niet aan de orde was, (noem het een soort van status quo), maakte ik er elk jaar een goede gewoonte van om te kijken waar de tarieven voor energie het voordeligst waren. En hoewel ik altijd meerjarige contracten sluit kan zo’n contract, zoals jullie waarschijnlijk wel weten, worden afgekocht met een boetebedrag. Dit boetebedrag, wil de nieuwe leverancier in zijn jacht op nieuw klanten graag – geheel of gedeeltelijk- voor zijn rekening nemen.
Het is allemaal een kwestie van rekenarij, zo was mijn opinie. En aangezien ik goed kan rekenen en dit spelletje beheerste, maakte ik er naar alle waarschijnlijkheid voor jullie een vreemd soort jaarlijks genoegen van om dit uit te zoeken.
Totdat de internationale spanning toenam…..
Aanvankelijk was ik nog zeer gelukkig met het door mij afgesloten energiecontract met een voor jullie waarschijnlijk niet heel bekende partij, maar dat gelukzalige gevoel maakte al gauw plaats voor iets anders, toen werd aangekondigd dat mijn energiecontract zou worden opgezegd.
Want gepokt en gemazeld in de wereld van het insolventierecht, wist ik natuurlijk dat hoewel ik zelf wel gelukkig kan zijn met de situatie van mijn contract. Dat gelukzalige gevoel aan de kant van de energieleverancier er naar alle waarschijnlijkheid niet meer zou zijn. Want anders zou er immers geen noodzaak zijn tot opzeggen van mijn contract toch? Vraag me niet hoe het inkoopproces aan de kant van de energieleveranciers verloopt, maar als dat net zo is als bij banken (en daar weet ik toevallig wel wat van) dan zullen zij niet al hun toekomstige energieleveranties gedekt hebt. En dat zou betekenen dat als energieprijzen stijgen en lange tijd stijgen, het door mij met hun gesloten contract voor hun verlies oplevert. En dat hoeft an sich ook nog niet zo’n probleem te zijn als dat een klein percentage van hun klanten is waar grote hoeveelheden rendabele klanten tegen overstaan.
Laat ik mezelf als voorbeeld nemen om dat uit te leggen. Ik zelf had een energiecontract met een vaste periode van 3 jaar, waarbij ik 0,34 euro betaal per kuub gas. Als de energieleverancier op het moment dat ik het contract sluit, ook een contract sluit voor bijvoorbeeld 0,20 euro, dan loopt de energieleverancier geen risico en verdient ook nog eens 14 ct bruto, dekking voor de rest van de kosten in zijn bedrijf.
Maar mijn contract is niet het voorbeeld van hoe het loopt met alle contracten. Zo werkt het proces van inkoop niet bij een energiebedrijf. Elke dag zijn er consumenten en bedrijven die energiecontracten sluiten, met verschillende looptijden en tegen verschillende tarieven. Eén keer in de zoveel tijd, wordt gekeken hoe de risico’s uit die contracten moeten worden afgedekt, bijvoorbeeld door het inkopen van kuubs gas. Als de looptijden van de contracten dan variëren tussen 1 en 5 jaar, zal er gemiddeld genomen zo’n periode van 2 á 3 jaar worden afgedekt. Daarbij zullen niet alle contracten worden afgedekt, maar zal bijvoorbeeld 20 a 30 % van het totale volume aan gasleveranties worden afgedekt. Misschien is dit percentage ook wel 50 a 60% een beetje afhankelijk ook van de volatiliteit van de energiemarkt. Verder lijkt het af te dekken percentage van energie contracten mij ook afhankelijk van de risk appetite van de verschillende energiebedrijven bedrijven en wellicht is er zelfs regelgeving die de soliditeit (dus buffervermogen en reserves, of in onze terminologie solvabiliteit, rentabiliteit en liquiditeit) koppelt aan het risico dat zo’n bedrijf maximaal mag lopen.
Dit bijvoorbeeld om de continuïteit van de energieleveranties zo goed mogelijk te kunnen garanderen.
So far so good.
Maar goed….toen kwamen er in een keer die explosief stijgende prijzen. En ik met mijn energiecontract voor 3 jaar vast zat theoretisch goed, maar in de praktijk niet, zo bleek……….
Mijn contract werd opgezegd. En hoewel je eenzijdig normaliter niet een contract kunt opzeggen en ik mijn energieleverancier in principe aan mijn contract had kunnen houden, wist ik natuurlijk vanuit mijn achtergrond hoe laat het was…..
Mijn energiemaatschappij als relatief kleine partij, en dus minder solide dan andere reuzen, had naar alle waarschijnlijkheid onvoldoende buffer om de tekorten uit de niet gedekte contracten op te vangen. En dat kan de redding voor het bedrijf in kwestie zijn als je contracten kunt opzeggen en je je contracten tegen nieuwe (waarschijnlijk variabele) tarieven kunt aanbieden die in lijn liggen met je inkoop.
Als iedereen – wat veel consumenten hebben gedaan – de energieleverancier aan het afgesloten contract houdt, zal dat het proces naar een faillissement versnellen. Immers elke dag leidt zo’n bedrijf dan hele grote bedragen verlies, hetgeen zijn einde kent.
Ik heb eieren voor mijn geld gekozen en heb een veel duurder contract bij een grote energie maatschappij afgesloten. Ik heb het faillissement niet afgewacht, omdat er dan meer klanten op de markt komen wat de prijs weer zou opdrijven. Ik heb mijn verlies genomen en de stijging van het tarief in het nieuwe contract tot tweemaal de prijs van het oude, kunnen beperken.
Ondertussen werd de dreiging omgezet in een oorlog, die maakte dat de energieprijzen naar ongekende hoogten stegen.
Behalve diegenen die energie geleverd krijgen op variabele tarieven, weten degenen met een contract – ook al is dat een duur contract – in ieder geval voor een bepaalde periode waar ze aan toe zijn. Overigens betekent dit dat energiemaatschappijen voor grote groepen consumenten maar ook bedrijven gasprijzen zullen doorrekenen in hun producten en diensten waardoor het veel duurder wordt.
En dus komt de overheid met maatregelen, waarbij de accijns wordt ingeperkt, hetgeen een lastenverlichting betekent voor velen.
Maar hoewel de energietarieven dan voor bedrijven en consumenten iets beter worden op te brengen, is het gevaar nog niet geweken. En daar is wat mij betreft te weinig aandacht voor.
Want hoewel er slechts in de aanloop naar deze verschrikkelijke oorlog een aantal kleine energieleveranciers failliet is gegaan, maakt dezelfde systematiek en de schaarste nu op de markt dat de prijzen hoog zijn en nog steeds kunnen stijgen. Leveranties zijn ongewis en onbetrouwbaar en slechts tegen hoge variabele tarieven kan gas ingekocht worden, terwijl de energiebedrijven gehouden zijn te leveren aan bedrijven en consumenten tegen de vaste overeengekomen tarieven in langjarige contracten. Alleen die grote energiereuzen die voldoende buffer hebben houden dit een tijdje vol.
De overheid is nu eerst de eerste nood aan het regelen door in te grijpen via de weg van accijnzen om zo consumenten en bedrijven niet te laten verzuipen, maar nu moet gekeken worden naar de soliditeit van de energiereuzen. Omdat deze anders – net als de banken in de periode vanaf 2008 – gaan omvallen en genationaliseerd moeten worden.
Want regeren is vooruitzien, toch…..?!
