Door: Marischka Setz
Dit artikel is eerder verschenen als blog via de digitale DNHS Campus
Daniel Orfman zei het al (hoewel hij het over kwaliteiten heeft): ‘een kwaliteit kan teveel worden en dat wordt je kracht je zwakte.’ Zijn voorbeeld is de competentie ‘daadkracht’. Een zeer veel gevraagde competentie in het bedrijfsleven, maar ook een competentie die uit kan monden in drammerigheid.
Datzelfde fenomeen zien we ook bij de sterkten van de organisatie. Zo zien we vaak op lijstjes met sterkten bij de SWOT de loyaliteit van medewerkers staan. En laat duidelijk zijn dat loyaal personeel een grote sterkte kan zijn.
Totdat…
Totdat de organisatie moet veranderen bijvoorbeeld om bestaansrecht te houden. Dan blijkt de loyaliteit gekoppeld te zijn aan een bepaalde manager – die de organisatie gaat verlaten. Of aan de ‘oude’ organisatie. Od aan ‘zoals we de dingen hier altijd doen’. Of aan een vast team met collega’s waarmee je zo lekker kunt werken omdat we zo goed op elkaar ingespeeld zijn.
Bedrijfskundig kunnen we dit verklaren door als eerste te constateren dat loyaliteit geen vaardigheid is, geen competentie die de organisatie bezit en in kan zetten. Daarmee kun je je meteen afvragen of loyaliteit wel een sterkte kan zijn. Misschien is de achterliggende sterkte juist wel de managementstijl of vaardigheden van het zittende management. Of de manier waarop HR vorm gegeven is.
Als tweede kunnen we constateren dat als loyaliteit wel ene sterkte is, het een zeer context gebonden sterkte is. Wordt de context veranderd – zoals bij een strategische koerswijziging – dan kan een gegeven als loyaliteit zelfs geheel verdwijnen.
Alhoewel verdwijnen? Was dat maar zo…
In werkelijkheid verdwijnt loyaliteit niet als de context verdwijnt. Net zoals je niet van de ene op de andere dag in de nieuwe organisatie zit. De werkelijkheid is meer dat de oude organisatie steeds een stapje verder verdwijnt en de nieuwe organisatie steeds een stapje dominanter wordt. Dat heeft te maken met cultuur, met ingeslepen werkwijzen etc. Daarom vraagt een verandering ook langdurende en continue managementaandacht.
In dat veranderingsproces kan loyaliteit een zwakte worden – een aanzienlijke kracht die de verandering tegenhoudt. Een zogenaamde weerstandsfactor. Loyaliteit is namelijk een kracht die erop gericht is om de status quo te handhaven. En daarmee gericht op de oude organisatie in stand houden. Je kunt dit letterlijk horen in zinnen als:
- ‘Dat hebben we al eens vaker geprobeerd, en dat werkt hier niet’
- Vroeger ging dit veel beter’
- Etc
Loyale medewerkers kunnen een stuwende kracht zijn als de organisatie stabiel is en groot belang heeft bij de status quo. Maar kunnen overnight een zwakte worden – of een blok aan het been – als de organisatie moet veranderen.
