Nu het strategieseizoen weer voor de deur staat en we de komende weken weer druk bezig zijn met strategie en de plannen voor komend jaar, kunnen we in de praktijk ook zien waarom het zo vaak mis gaat in organisaties. Eigenlijk ligt de kern van een niet functionerende organisatie namelijk bij een bestuur – of directie of MT, hoe je het intern ook noemt – dat geen echte besluiten neemt.
Een van de belangrijkste functies van het bestuur van de organisatie – dat team dat de organisatie aanstuurt – is het zetten van een meerjarig doel. Dit meerjarig doel is een ambitie, een vooruitblik over waar het bestuur denkt en wil dat de organisatie over 7 tot 10 jaar zou moeten zijn.
Hierom is een meerjarig doel belangrijk
Laat duidelijk zijn: de kans dat dit meerjarige doel ook echt bereikt wordt is nihil – en daar gaat het ook niet om. Daarom is dat doel op langere termijn ook niet zo belangrijk. Dat meerjarige doel wordt immers vastgesteld met de kennis van de markt, de organisatie en de trends en ontwikkelingen die nu te voorzien zijn. Maar we weten ook dat in een VUCA wereld de wereld van het ene op het andere moment drastisch kan veranderen. Bijvoorbeeld omdat er een nieuwe technologie beschikbaar komt. Of omdat we een wereldwijd virus over ons heen krijgen…
Zo’n meerjarig doel is belangrijk omdat het iedereen binnen de organisatie een koers geeft. Die koers geeft weer inzicht en sturing aan beslissingen die dagelijks genomen moeten worden. Niet alleen aan het starten en volgen van strategische projecten.
Het meerjarige doel bepaalt de keuzes die we dagelijks maken
Wil een organisatie echt effectief worden dan moet de koers altijd in het achterhoofd meespelen bij elke keuze die gemaakt moet worden. Bijvoorbeeld:
- Als er gekozen wordt over een aanpassing van het proces waarmee producten en diensten gemaakt en aan klanten geleverd worden – welke kant willen we op de langere termijn op met het proces? Is het nu wel handig om voor de nu meest snelle aanpassing te komen? Of moeten we met oog op de toekomst een andere keuze maken?
- Wel of niet aantrekken of juist afbouwen van klanten – voor de cijfers van deze maand en dit jaar is die keuze misschien wel duidelijk, maar hoe zit het met de ambities van de organisatie op langere termijn? Passen daar de klanten waar we nu over beslissen bij? Zijn het klanten die we in de toekomst willen bedienen? Of kunnen ze ons helpen om onze toekomstplannen waar te maken?
- Gaan we nu wel of niet investeren in ene nieuwe ontwikkeling? En op welke manier gaan we die nieuwe ontwikkeling dan vormgeven?
Het meerjarige doel zelf ga je nooit bereiken!
Het probleem is alleen dat in de praktijk van organisaties het bestuur vaak niet zo’n meerjarig doel bepaalt. Want zo’n meerjarig doel – of een ambitie voor de organisatie – is natuurlijk een onzekere en risicovolle zaak. De kans dat je de ambitie die je uitspreekt niet gaat halen is vele malen groter dan de kans dat je hem wel gaat halen. Je zet als bestuur een meerjarig doel en dat doel ga je naar alle waarschijnlijkheid niet realiseren…
OMDAT DAT NIET DE REDEN IS DAT JE DIT MEERJARIG DOEL BEPAALT!!!
Maar alle andere doelen die van dat meerjarige doel zijn afgeleid, zoals de doelen voor het jaarplan, die moeten wel gehaald worden. Sterker nog daar moet het bestuur juist hard op sturen en de organisatie verantwoordelijk houden als die doelen niet gerealiseerd lijken te gaan worden.
Maar je moet wel een meerjarig doel hebben
Juist dat duale – wij stellen een doel en dat gaan we niet halen en we stellen ook doelen voor jullie en die moeten jullie wel halen – maakt het volgens mij dat veel bestuurders (directies en MT’s) moeite hebben met een meerjarig doel. En dus wordt er wel over de toekomst gepraat, maar alleen in vage termen. Of als een extrapolatie van de doelen voor komend jaar. En daarmee is de organisatie koersloos…
Met alle gevolgen van dien.
Gevolgen die ik hierboven al heb beschreven.
Dus: mijn oproep aan bestuurders is om nu echt eens ballen te kweken en te doen waarvoor je er als bestuur zit: het bepalen van een toekomstbeeld waar de organisatie naar toe kan werken. En volgend jaar ga je opnieuw kijken – met de kennis en ervaring die je dan hebt – wat een meerjarig doel zou moeten zijn…
Ik wens iedereen in elke organisatie een helder beeld op de toekomst!
Krachtige groet,
Marischka Setz
