De 7 bronnen van arbeidsvreugde

Het belang van arbeidsvreugde

Ik ga hier geen uitgebreide verhandeling of achtergronden noemen waarom arbeidsvreugde, of plezier in je werk, voor jou belangrijk is, maar ik beperk me hier tot het opsommen van een paar highlights:

• organisaties hebben hoge kosten door het uitvallen van mensen. Als je plezier hebt in je werk daalt je kans op ziekte en uitval, en op de langere termijn de kans op een burn-out;
• mensen die met plezier werken zijn creatiever en productiever;
• mensen die met plezier werken steken hun collega’s aan – het sneeuwbal effect.

Voor de duidelijkheid: ik claim niet dat arbeidsvreugde het medicijn is voor alle problemen, maar dat het een element is in het creëren en handhaven van een goed functionerend team.

De zeven bronnen

Kees Kouwenhoven benoemd in zijn boek zeven bronnen van arbeidsvreugde. Ik neem ze hieronder kort door. Bij elke bron noem ik een aantal verschijningsvormen, zodat je in je eigen team weet waarop je kunt letten of waar je op kunt ‘sturen’.

1. Fysiek welbevinden

Deze bron gaat over de fysieke omgeving en omstandigheden waaronder je je werk moet doen. Het gaat hierbij om de zekerheid dat je nu en op langere termijn in staat bent om je werk uit te voeren. Denk hierbij aan bijvoorbeeld: veiligheid (fysiek en psychisch), gezondheid, je werkplek, de materialen waarmee je werkt, de mogelijkheid het materiaal te testen en je eigen te maken.

 

2. Collegialiteit

De mensen met wie je werkt zijn een tweede bron van arbeidsvreugde. Het gaat daarbij om goed teamwork, kunnen delen wie je bent en rekenen op anderen als dat nodig is. Het team kan daarbij verder gaan dan je directe collega’s en ook leidinggevenden, collega’s uit andere teams, leveranciers of externen omvatten. Voorbeelden die bij deze bron horen zijn: voor elkaar inspringen, lief en leed met elkaar delen, elkaar aanspreken maar ook vergeven, afspraken nakomen, met je hand over je hart kunnen strijken, samenwerken, geborgenheid, weten dat je ook fouten mag maken, bestrijden van pesten en ander asociaal gedrag.

3. Waardering en vertrouwen

Deze bron draait om het vertrouwen (en dus de ruimte) die je krijgt om je eigen ideeën in je werk te kunnen brengen/uitvoeren. het gaat dus om autonomie of regelruimte. Waardering krijgen voor je werk en voor wie je bent en wat je toe te voegen hebt, versterkt je gevoel van zelfvertrouwen en eigenwaarde. Voorbeelden hiervan zijn: regel- en beslissingsruimte claimen/krijgen, graden van vrijheid om het werk zelf vorm te geven  en daar verantwoordelijkheid voor nemen, complimenten geven en ontvangen, successen vieren en teleurstellingen verwerken.

4. Goede prestaties

Om nog even door te gaan op het verslavende effect van succes hebben, de volgende bron gaat hierover: de voldoening om de resultaten en effecten van je werk te zien. Voorbeelden waarmee je dit effect kunt vergroten: weekdoelstellingen benoemen, uitdagingen krijgen, nieuwe dingen leren, bepaalde normen halen, etc. Belangrijk hierbij is wel dat je grote doelen (grote uitdagingen) in kleinere stukjes ‘breekt’ zodat je ‘hapklare brokken’ krijgt.

5. Groei

Deze bron gaat over het tot ontplooiing brengen van kernkwaliteiten en talenten. In de termen waar wij het over hebben gehad gaat het hier om

1. inzetten va je talenten en Sterke Punten;
2. deze talenten en Sterke Punten gebruiken om nieuwe Sterke Punten te ontwikkelen of ‘zwaktes’ te omzeilen.

Het tot ontwikkeling brengen van anderen, wat je als teamleider zeker zult doen, hoort hierbij. Voorbeelden hierbij zijn: Sterke Punten ontwikkelen in de dagelijkse praktijk, opleidingen volgen, toenemende verantwoordelijkheden, je nieuwsgierigheid volgen, anderen helpen zich te ontplooien.

6. Werken met hart en ziel

Deze bron gaat om te doen waar jij in geloofd, waar jij aan bij wilt dragen. Voor mij is hierbij het kernwoord: ertoe doen! In de managementliteratuur wordt bij dit punt vaak gesproken over authenticiteit. Ook daarbij gaat het om doen wat je echt wilt, waar je in geloofd en wel op die manier die past bij jou. voorbeelden hierbij zijn: werk doen waar je van houdt, echt kiezen voor wat je belangrijk vindt, je op je ‘plaats’ voelen, in ‘flow’ raken.

7. Hogere zingeving

Daar waar de 6de bron ging om het ertoe doen voor jezelf, gaat deze bron over het ertoe doen voor de ander (of voor het grotere geheel). Het kan hierbij gaan om een ander (iemand met we je werkt, je partner – privé of zakelijk) maar ook om het team, de organisatie, de samenleving of zelfs een nog grotere eenheid. Verbondenheid geeft een extra dimensie aan je werk, het geeft perspectief aan waarom het belangrijk is wat je doet. Daar kun tje trots op zijn en kun je je mee identificeren.

De bronnen van arbeidsvreugde aan het werk zetten in je team

Het is goed de zeven bronnen te kennen en te herkennen als professional en manager. Maar hoe ga je er nu mee aan het werk? Kouwenhoven benoemd drie fasen in het werken met arbeidsvreugde:

1. ontdekken => inzicht krijgen in de huidige arbeidsvreugde. Wat ervaart het team wel en wat ook niet;
2. uitbreiden => gericht en doelbewust werken aan wat er nog verstevigd kan worden in het team;
3. op peil houden => als je eenmaal een bepaald niveau van arbeidsvreugde in het team hebt bereikt, moet je dit wel onderhouden.

Mooi natuurlijk, en voor de hand liggend…

Als tips kan ik je de volgende zaken meegeven als je wilt gaan werken met de bronnen van arbeidsvreugde:

• Gebuikt de beschrijvingen van de bronnen – en de voorbeelden die daarbij horen – op binnen het team het gesprek over arbeidsvreugde op gang te brengen. Als de bronnen van Kouwenhoven ergens geschikt voor zijn is het wel om de sfeer en werkwijze in het team bespreekbaar te maken. Mooi onderwerp om eens aan de vork te prikken om een langere teambespreking;
• Heb je er eenmaal over gesproken, dan heb je een gezamenlijke taal gevonden (inclusief voorbeelden die passen bij jouw team) waarmee je het op de agenda kunt houden en steeds opnieuw kunt werken aan verbetering);
• Met de methode die we je aanreiken over talenten – Sterke Punten – Kracht heb je voor jezelf houvast hoe je aan jouw arbeidsvreugde kunt werken, maar ook hoe je met jouw team daadwerkelijk invulling kunt geven aan groei van werkplezier. Denk alleen maar terug aan de energie die je zelf kreeg bij het ontdekken van jouw Sterke Punten, (bevestigende of positieve) feedback krijgen en het ontdekken dat je jouw ontwikkelpunt eigenlijk best eenvoudig kunt realiseren.

Arbeidsvreugde is HOT: HET nieuwe issue voor leiders

Het model van Kouwenhoven is al wat ouder (het boek verscheen voor het eerst in 2004) maar de aandacht voor werkplezier komt steeds meer in de aandacht. Er is namelijk bewezen (Nederlands en Amerikaans onderzoek) dat werkplezier voor organisaties voordelen heeft:

• verlaging ziektekosten;
• minder burnout;
• langer binden van talenten aan de organisatie;
• hogere productiviteit.

De verschillende zaken die door de verschillende auteurs genoemd worden om het ‘geluksgevoel’ op de werkvloer te vergroten zijn:

Haringsma (directeur IvPP – onderzoeksbureau naar werkplezier):

• de betekenis die iemand uit zijn werk haalt;
• de uitdaging van de baan;
• de relatie met collega’s.

Neijman (directeur Heart4Happiness):

• gehoord, gezien en gewaardeerd worden.

Allemaal elementen die jij nu terug kunt brengen tot de zeven bronnen van arbeidsvreugde.